ممکن است تصور کنید اختلال بیش‌فعالی فقط مربوط به کودکان است و بزرگسالان به این اختلال دچار نمی‌شوند، اما خوب است بدانید بزرگسالان هم مانند کودکان به این اختلال دچار می‌شوند و حدود ۴ یا ۵ درصد از بزرگسالان امریکا به این اختلال مبتلا هستند. البته تعداد کمی از افراد، این اختلال در آنها تشخیص داده می‌شود و تحت درمان قرار می‌گیرند. این اختلال در بزرگسالان با کودکان از نظر علائم تفاوت‌هایی دارد. بیش‌فعالی در بزرگسالان مشکلی است که تعداد کمی از افراد از آن خبر دارند. هر فردی که در کودکی با این اختلال مواجه بوده، در بزرگسالی نیز با آن دست به گریبان است. ممکن است در برخی از آنها این بیماری در کودکی تشخیص داده نشده باشد و تحت درمان قرار نگرفته باشند و بعدها در زندگی به مرور زمان این بیماری در افراد بزرگسال تشخیص داده شود. مشکل عدم توجه و تمرکز و دشوار بودن انجام و اتمام تکالیف باعث می‌شود تحصیل و ادامه تحصیل برای کودک سخت باشد و کودک در این زمینه ضعف داشته باشد. این ضعف منجر به مشکلات عزت نفس، حفظ شغل و سوء استعمال مواد برای فرد در بزرگسالی می‌شود. با وجودی اینکه تعداد زیادی از کودکان مبتلا به این اختلال، این مرحله را پشت سر می‌گذارند، ۶۰ درصد از آنها در بزرگسالی هنوز این اختلال را تجربه می‌کنند. این اختلال زنان و مردان را به طور مساوی درگیر می‌کند. علائم اختلال بیش‌فعالی و فقدان توجه در بزرگسالی در روابط عاطفی فرد نیز می‌تواند اختلال ایجاد کند.
ویژگی‌های اختلال بیش‌فعالی در بزرگسالان
۱- نقص توجه و تمرکز: این نقص به‌خصوص برای دانشجویان مشکل‌زا خواهد بود. این افراد در توجه و تمرکز هنگام مطالعه و انجام امور روزره مشکل دارند و زمانی که مشغول خواندن هستند به رویا فرو می‌روند. مشکل عدم توجه و تمرکز باعث می‌شود که فرد وسایل کوچک مورد نیازش را گم کند و نداند آنها را کجا گذاشته است مثل کلید، سوئیچ، خودکار، کیف و … و مرتب دنبال وسایل می‌گردد. نمی‌تواند مکالمات (سخنرانی، صحبت طرف مقابل، برنامه تلویزیون) را گوش دهد و در این زمان‌ها حواسش متوجه موضوع دیگری است.
۲- مشکلات حرکت: مثل بی‌قراری هنگام نشستن و سرپا ایستادن، توانایی‌های ورزشی ضعیف‌تر، دست‌خط بد، اینها بیشتر سرپا هستند تا نشسته. هنگامی که مجبور به نشستن هستند احساس بی‌قراری دارند و با پا یا دست خود ضرب می‌گیرند.
۳- رفتارهای تکانشی و بدون فکر: فرد خیلی ناگهانی و بدون مقدمه، بدون فکر کردن و بررسی عواقب، رفتاری را انجام می‌دهد یا حرفی را می‌زند، در نتیجه به علت سخنان نسنجیده ممکن است منجر به رنجش دیگران شود یا حرفی را بزند و شوخی کند که مناسب جمع نیست و بعد از آن پشیمان شود. تصمیم گرفتن بدون فکر و عمل کردن به آن باعث می‌شود که عجولانه ازدواج کند، عجولانه طلاق بگیرد، عجولانه شغل خود را ترک کند، استعفا دهد یا عوض کند، بی‌محابا رانندگی کند و …
۴- بی‌نظمی: اتاق و میز کار او نامنظم و به هم ریخته است، هیچ چیزی در جای خودش قرار ندارد و برای پیدا کردن چیزی مجبور است ساعت‌ها به دنبالش بگردد. دیگران او را شلخته و بی‌نظم توصیف می‌کنند، دیر سرکار حاضر می‌شود، چند کار را هم‌زمان شروع می‌کند و آنها را تمام نکرده، سراغ کار بعدی می‌رود.
۵- مشکل در روابط بین فردی: روابط او با اطرافیان، دوستان و اعضای خانواده تحت تأثیر علائم بیماری است. به خاطر حرف‌ها و شوخی‌های نسنجیده، برخوردهای تند و بدون فکر اکثر دوستان و اطرافیان خود را می‌رنجاند، به خاطر مشکل عدم توجه و تمرکز و فراموشکاری ممکن است نتواند به وعده و قول خود عمل کند.
۶- هیجانی بودن: زودرنج و حساس است، زود از کوره در می‌رود، زود آرام می‌شود، با کوچک‌ترین تحرکی خشمگین می‌شود و واکنش نشان می‌دهد، خلق او مرتب تغییر پیدا می‌کند، گاهی سرحال و شاداب و گاهی غمگین، ناراحت و در خود فرو رفته است. کم‌کم که سن افزایش می‌یابد و شخص از دوران کودکی نوجوانی وارد بزرگسالی می‌شود، بالا رفتن‌های خلق کمتر می‌شود و ما بیشتر خلق افسرده، عصبی و مضطرب را در او می‌بینیم.
۷- عدم تحمل استرس: نسبت به استرس‌های معمول زندگی واکنش و پاسخ‌های شدید و غیرمعمول می‌دهد.
روش‌های بهبود اختلال بیش‌فعالی در بزرگسالان
در مرحله اول لازم است که با یک روانپزشک مشورت کنید تا با انجام بررسی‌های لازم به تشخیص درستی برسد. روش‌های جایگزین زیادی برای برخورد با بیش‌فعالی بزرگسالان وجود دارد که از جمله می‌توان به رفتاردرمانی شناختی اشاره کرد که باعث می‌شود به‌تدریج برخی از عادت‌ها تغییر کند. توصیه‌های زیر برای بهبود این اختلال مؤثر هستند:
صحبت کردن: اگر از این اختلال رنج می‌برید، همیشه صحبت کردن با افرادی که به آنها اعتماد دارید کمک‌کننده است. بهتر است با افرادی هم‌صحبت شوید که توانایی یا میل به کمک کردن، احترام گذاشتن و حمایت کردن داشته باشند. بسیار مهم است کسی را داشته باشید که بدون پیش‌داوری درکنارتان باشد.
نفس بکشید: تنفس آگاهانه در شرایط سخت و یا در موارد اضطراب فواید زیادی برای ایجاد آرامش دارد. برای اینکه بتوانید آرامش‌تان را حفظ کنید توصیه می‌شود هر بار که نفس می‌کشید به حرکات بدن‌تان در حین دم و بازدم توجه کنید. این باعث می‌شود که توجه و تمرکز فرد روی احساسات منفی پرت شود.
از قطع کردن حرف دیگران بپرهیزید: برای پرهیز از قطع کردن مداوم حرف دیگری بهتر است قبل از اینکه حرف طرف مقابل‌تان را قطع کنید تا ۱۰ بشمارید. این کار باعث می‌شود به طور فعال گوش دهید و نسبت به حرف‌های دیگران علاقه‌مند شوید بدون اینکه نظری داشته باشید. به‌خصوص اینکه طرف مقابل منتظر شنیدن پاسخی از جانب شما نباشد.
خودتان را آرام کنید: برای درمان اختلال بیش‌فعالی در بزرگسالی تکنیک‌های مختلفی برای آرامش جود دارد. در برخی موارد گشت . گذار در پارک و طبیعت می‌تواند کمک‌کننده باشد. مهم این است روشی که باعث آرامش ذهن شما می‌شود را پیدا کنید.
زندگی خود را منظم و سازمان‌دهی کنید: یکی دیگر از مشکلات پیش روی برخورد با بیش‌فعالی بی‌نظمی و عدم سازمان‌دهی درست در هر زمینه‌ای است. این مسئله نیز با روش‌ها و تکنیک‌های مختلفی قابل حل است. میتوانید لیستی از کارهای روزانه را یادداشت کنید، تقویم داشته باشید و یک برنامه روزانه منسجم طراحی کنید. همچنین میتوانید یک و یا چند ساعتی را برای مرتب کردن اتاق یا دفتر کارتان اختصاص دهید تا همه چیز مرتب‌تر باشد.
بی‌دقتی و سر به هوایی را محدود کنید: این مسئله خیلی شایع است که این افراد به سرعت همه چیز را رها کنند و سر به هوا شوند. برای این کار توصیه می‌شود هر عاملی که باعث حواس‌پرتی در درس خواندن یا کار کردن می‌شود را از پیرامون خود جمع کنید. این کار باعث می‌شود تا کمتر حواس‌تان پرت شود و با تمرکز بیشتری به کارهایتان برسید.
منبع: omidanacademy